Денот Божји е откривање на Божеството во неговото друго. На овој или на оној начин, Бог се открива во се и затоа ова или она откровение на денот Божји може да се најде во секоја појава на видливиот или невидливиот свет. Меѓутоа, највисокиот степен на тоа откровение, највисокото Богојавление е Христовото доаѓање во тело, зашто само во тоа свое последно, крајно пројавување, светлината до крај ја победува темнината, ја озарува и просветлува целата длабочина на духовното и телесното постоење. Називот “Богојавление“ може, во поширока смисла, да се примени на целиот земен живот на Спасителот. Меѓутоа, постои во тој живот еден настан кој на јазикот на Црквата носи привилегирано значење на Богојавление, зашто во новозаветната историја единствено тој е откривање не на едното, туку на сите три лица на Света Троица.

Зошто тоа совршено Богојавление се поврзува токму со Христовото крштевање во Јордан? Очигледно поради тоа што крштевањето со вода и дух е најочигледен и најсликовит израз на тајната на взаемниот однос на двата света. Логосот, кој дошол во тело, се потопува во водата на Јордан. Крштевањето со вода овде означува потопување во светот, средба на вечното со временското, со непрекинатиот тек на земното постоење. Тој тек е непрекинато сменување на постанокот и уништувањето, во него се непрекинато се раѓа и умира. Од таа причина, оној кој се потопува во неа станува смртен. Така и апостолот го сфаќа значењето на потопувањето: “сите кои во Христа се крстивте, во смртта Негова се крстивте“ (Рим. 6, 3).

Соединувајќи се со светот и со самото тоа осудувајќи се себе на смрт, Синот Божји ја исполнува волјата на Отецот небесен: “така ни треба да ја исполниме секоја правда“ (Мат. 3, 15). Затоа, Неговото потопување во течението во исто време е и израз на Неговата поврзаност со небото: крштевањето со вода и Дух се тука - единствена, нераскинлива целина. Во тој чин, на некој начин се изразува целата полнотија на божествената волја за светот: во него со самото тоа се јавува совршеното Богојавување. Во него се открива најдлабоката тајна на божествениот живот - тајната на Триединството.

Во соединувањето на Бога со светот кој настанува во времето се пројавува внатрешната различност на самите божествени Ипостаси. Приклучувајќи го на себе светот, Бог со самото тоа се покажува и како праизвор од кој потекнува се што постои и како благ Отец на целото создание. Се што овде тече, во Него се зачнува и раѓа. Во тоа е основата и суштината на релативниот однос. Или ништо немаме во Бога, или во Него навистина имаме Отец на се видливо и невидливо.

Меѓутоа, со тоа не се исцрпува религиозниот однос кон Бога. Бог за нас не е само Отец. Тој е живо средиште на разноликост која од Него се раѓа, цел свет во постанување кој мора да постане Негово конкретно воплотување. Таквото воплотено средиште на се што се раѓа не може да биде само беспочетниот Отец на се постоечко. И токму како Отец на се што е, Он не може да се појави во конкретно телесно воплотување и да биде средиште на текот на појавите кои непрекинато се раѓаат. Прапочетокот на се видливо сам мора да остане невидлив. “Бог никој никогаш не го видел. Единородниот Син Кој е во прегратката на Отецот, Он го објави“ (Јов. 1, 18). Бог се јавил во видливо воплотување со самото тоа друго лице, различно од Оца, од Него родено, за кого од небесата сведочи гласот на небесниот Отец: “Ова е мојот љубен Син Кој е според мојата волја“. Најпосле во соединувањето со светот Божеството се открива како трето начело или трето Лице. Во однос со светот, Он не е само друго суштество, кое се раѓа од Бога и се потопува во светскиот тек, туку, истовремено и Дух Божји кој се пројавува со себе, ја победува смртта, и мртвото го претвора во живот. Крштевањето со вода, со кое Синот Божји Себеси се осудува на смрт, за светот е почеток на животот. Оттука на крштевањето видливо се покажува и Духот Божји Кој во облик на гулаб слегува на Синот. Со водата се извршува крштевање за смрт, а со Духот - за воскресение: “Зашто ако постанаме соединети со обликот на Неговата смрт, тогаш ќе бидеме и со воскресението“ (Рим. 6, 5).

Соединувањето на Синот Божји со светот постанува почеток на сеопштото исцелување - победа над самата смрт - почеток на она космичко обрнување кое потоа се открива во Преображението и светлото Христово воскресение, то ест во потполното обновување и обрнување на самите закони на природата, како духовни, така и телесни. Не само човечкиот дух, туку и човечкото тело постанува светлосна наметка - проѕирна опна на светлината. Така во Христа се завршува победата на Божјиот ден, конечното просветлување и преобразбата на ноќниот лик на созданието. Какви и да се сегашните и идните маки, никој и ништо не може нам да ни ја одземе таа радост.

Секаде наоколу светот се урива, татни гром. Непроѕирна темнина го покрила небото. Од сите страни - воздишки и плач на земјата која Бог ја напуштил. Меѓутоа, нашата вера за која ни сведочат оние кои се надеваат, во облакот ја гледа Божјата ѕуница.

Завршетокот на таа победа е воскресението Христово: во него го наоѓаме она највисоко Богојавление кое ги поништува сите богоборечки пројавувања на мрачната, зла сила на смртта. Во Него, во целата своја полнотија, се воспоставува она од гревот нарушено единство на божественото и човечкото, а со самото тоа и единството на творечката сила Божја и слободата на созданието кое се довршува во човекот. Воскресението Христово е највисоко меѓу сите откровенија на сеединството на земјата. Таа тајна над тајните, откриена на човекот, содржи во себе разрешување на секое страдање, секоја мака на сомнеж и недоум, а со самото тоа - и извор на големо спокојство, зашто во надежта на воскресението се наоѓаат одговори дури и на оние религиозни прашања кои уште не се појавиле, кои умот уште не ги формирал, но однапред се чувствуваат во срцето. Во одговорот кој уште не се чул, човекот се чувствува како пријател Божји. Во воскресението тој има опипливо чувство на вселенско пријателство.

Во таа појава на човекот му се открива и неговото големо назначение и неговата голема, светска одговорност. Задачата на вселенското пријателство го обврзува секого и на сите им налага взаемна одговорност едни за други. Татковците се одговорни за децата, зашто сите нивни дела - и добри и лоши - се продолжуваат во следните поколенија. Сите нивни гревови го зголемуваат бремето кое лежи на нивното потомство. Потомците пак, се одговорни пред претците: затоа што се слободни во Христа, тие од своја страна, можат да го олеснат или зголема тој товар, продолжувајќи го делото на претците во добро или зло, и со самото тоа зголемувајќи ја или олеснувајќи ја нивната одговорност. Напоредно со таа наследна врска, која ги поврзува поколенијата во една солидарна целина, постојат исти такви врски на солидарност кои современиците ги поврзуваат во едно. Никој не се спасува и никој не е осуден независно од другите, зашто судот Божји сите ги гледа поврзано во една општочовечка и светска целина. Во таа целина сите влијаат и делуваат едни на други, и затоа сите одговараат едни за други: и за претците, и за потомците, и за современиците и за цела твар поднебесна, која трпејќи бескрајни маки, со надеж го чека откровението на синовите Божји.

Кнез Евгениј Трубецки (1863-1920) - “Смислата на животот“